طراحي بسته بندي
هندسه يا اين كه فيزيك بسته‌بندي ـ كه ما آن را سپس سوم بسته‌بندي مي‌ناميم ـ يكي از اجزاي بسيار كليدي يك بسته به‌شمار ميرود كه در پيروزي آن نقش مهمي را بر عهده دارااست . صورت بسته نه‌تنها مصرف‌كننده را به خريد تشويق ميكند، بلكه ميتواند علاوه بر سهولت مصرف، براي او اطمينان به وجود بياورد . طراحي بسيته بندي اما با همه‌ي اهميتي كه فيزيك بسته‌بندي دارد، مي بينيم به اين جنبه از ايجاد يك بسته بهاي حتمي داده نمي شود . مديران كمتر خود را سرگرم اين مدل تصميم‌گيري‌ها مي‌كنند و اين امور را به مديران جوان كه تجربه و دانش تخصصي كافي ندارند، مي‌سپارند . در حالي كه با كوچك‌ترين خطا در اين مرحله، نه تنها سرمايه‌گذاري و انرژي بزرگي به هدر ميرود، بلكه سرخوردگي آن هم بازدارنده از حركت‌هاي احتمالي بعدي ميشود . تصميم بر رمز سپس سوم بسته‌بندي مي‌بايد انديشيده و با امداد مشاوران حرفه‌اي انجام شود كه در اين صورت، فارغ از ترديد متضمن پيروزي است . آنچه را كه ما آن گاه سوم مي‌ناميم، بسته‌بندي را از گرافيك دو بعدي قطع مي كند و آن را تابع ضوابط جديدي در دنياي ديگر ميكند . دنياي قانون ها بدون شوخي و دشوار حفاظت از كالا، حمل و نقل، توزيع و فروش . در اينجا گذشته از هر چيز بايستي بهاي فضايي را كه يك بسته در محل فروش اشغال ميكند، حساب و كتاب كرد . با آن كه هميشه گرافيك و رنگ بسته‌بندي زمينه توجه بيشتري قرار گرفته است، نبايد فراموش كرد كه فيزيك يك بسته به به عبارتي اندازه اصلي ميباشد . بطري كوكاكولا را به ياد بياوريد . صورت مخصوص آن (از آخرها قرن نوزدهم تا كنون) به تيتر يك عدد از مهمترين ابزارهاي تبليغاتي اين مال به‌شمار ميرود . افسانه‌اي درباره‌ي صورت بطري وجود دارااست كه مي گويد اين شيشه به گونه‌اي طراحي شده كه در شراي كسي تكه‌ي شكسته‌اي از آن را يافت، در مي يابد كه اين بطري كوكاكولا بوده و يا در‌صورتي‌كه فردي نابينا آن را لمس كند، ميتواند آن را شناسايي نمايد . احتمالا اين درايت در صاحبان اوليه‌ي كوكا، راجع‌به توليد يك طرح منحصربه‌فرد، به اندازه‌ي امروز نبوده، البته مي بينيم كه به چه شكل فرم فيزيكي اين شيشه ارزان‌ترين و پايدارترين نوع معرفي اين نوشيدني بوده ميباشد .
تاريخچه بطري هاي كوكاكولا آب معدني پِري‌يِر كه از معروف‌ترين آب‌هاي معدني فرانسه، اروپا، و چه بسا دنيا به‌شمار مي‌آيد، مهمترين ارزش خود را مرهون شكل بطري و برچسب آن ميباشد كه نمادي از برازندگي فرانسوي را به خريدار القا مي نمايد . تامل فرمائيد اگر همين آب را در يك شيشه‌ي سس به بازار مي‌فرستادند، آيا وجهه و سهم كنوني را در بازار داشت؟ برقراري ارتباط دربين بسته‌بندي و ارزش‌هاي نمادين، وظيفه‌ي طراح بسته‌بندي هست . شكلات توبلرون با تعيين فرم هندسي به شكل هِرم، خود را از شكلات‌هاي ديگر متفاوت كرده ميباشد . صورت ظاهري كالا، بسته‌بندي آن را تعيين مي‌نمايد و زماني كه هر دوي آنها مطلوب و مخصوص باشند، موفقيت بي نقص تضمين ميشود يعني همان‌گونه كه فرم و رنگ در حافظه مي‌ماند، حجم نيز در ذهن ثبت ميشود به‌طوري كه طفل به مادرش مي‌گويد: «از آن شكلات كه بسته‌ي سه‌گوش داره بخر» . زمينه‌هاي فروش خودگردان پس از مبارزه جهاني دوم و براي اولين‌بار، در سال 1951ميلادي در بريتانيا مطرح شد . صورت جديد، دكان بزرگي بود كه خريداران مي‌توانستند سبدي در دست بگيرند و كالاي زمينه لحاظ خود را گزينش نمايند . اين سيستم تازه فروش، دنياي خرده‌فروشي را متحول ايجاد . تا آنجا كه امروزه به‌طور ميانگين در طول سي دقيقه كه در يك سوپر ماركت مي‌گذرانيد، ميان سه تا سي‌هزار فرآورده مختلف كارايي مي نمايند كه دقت شما را به خود جلب نمايند و در غايت تلاش مي‌نمايند تا به آنچه نمايش ميدهند، اعتقاد فرمائيد . در سوپرماركت‌هاي مدرن كالاهاي متفاوت به همپا فروشندگان‌شان حضور دارا هستند . در واقع به تعداد كالاها، فروشنده‌ي خاموش [بسته‌بندي] بايد بتواند خريدار را جذب كرده، وي را به سمت خود جلب كند، آن گاه پيام حساس را به وي بدهد و پس از برقراري اين رابطه نهايتاً مشتري را به خريد متقاعد كند . از سوي ديگر اين سيستم فروش اين قابليت و امكان را به توليدكننده مي‌دهد تا به طريقي كه مايل است محصولش را به بازار معرفي كند و بر آن كنترل داشته باشد . سوپر ماركت دست اندركاران كندكننده‌ي فروش را حذف كرده و بسته‌بندي را جايگزين فروشنده كرده است . ديدن و لمس‌كردن بسته‌ها لهجه خاصي را براي بسته‌بندي كالاها به وجود آورده كه تا قبل از اين تحول، در شكل سنتي وجود نداشت . تعيين ماده‌ي اول براي بسته‌بندي، مقدمه مضاعف محدودكننده و تابع تحليل‌هاي منطقي بود . مايعات در شيشه ريخته ميشد، كالاهاي كم آب در مقوا بسته‌بندي مي شد و مواد نو را بخش اعظم در ورقه مي‌پيچيدند . قوطي حلبي هم براي نگهداري طولاني زمان مواد غذايي (كنسرو) به كار گرفته ميشد . تغيير‌و تحول دادن اين مراحل سنتي عمل سادگي كمبود البته نياز زمانه، زمينه‌هاي اين دگرگون سازي را به وجود مي‌آورد . شكستن سدهاي تكنيكي در بسته‌بندي مضاعف اندك اتفاق افتاده اما هر كدام به سرعت منش خويش را در جامعه باز كرده اند .
پباده سازي بطري شيشه اي برازندگي فرانسوي، پباده سازي شيشه‌ي آب معدني
تتراپك؛ جواب به نياز زمان در اوايل سال 1940ميلادي، يك شركت خانوادگي سوئدي كه به‌وسيله‌ي دكتر روبن راوزينگ اداره ميشد، با درايت از رويش بازار جهاني خرده‌فروشي، شيوه‌ي جديدي براي بسته‌بندي مايعات ارائه داد . پزشك راوزينگ در جست‌وجوي اين بود كه چه‌طور مايعات آسيب‌پذير مانند شير، مي‌توانند بيرون از فضاي محدود سردخانه حفظ شوند و به فروش برسند . در مقدمه به اين خواسته مقوايي اختراع شد كه به‌وسيله‌ي پلاستيك، روكش گرديده بود و در سال 1951ميلادي يك سيستم نوين بسته‌بندي به مطبوعات معرفي شد . اين مقواي انعطاف‌پذير، 100 ميلي‌ليتر شير را پس از استريل شدن به صورت سه‌گوش بسته‌بندي ميكرد . در سال 1963ميلادي هم بسته‌هاي نو تتراپك به بازار آمدند . حجم هر پاكت، يك ليتر و به صورت مكعب مستطيل بود كه اكثري از مشكل‌ها حمل و نقل بسته‌هاي سه گوش را هم حل كرده بود . امتياز اين راه و روش جديد مضاعف واضح بود: بدون نياز به يخچال، عمر ارگانيك جنس را ارتقاء مي‌داد و بسته به جور آن از تعدادي روز تا يك سري ماه در هواي معمولي مي‌توانست سلامت بماند . به اين ترتيب تتراپك توانست بازار جهاني وسيعي را تسخير كند . در سال 1988م بيش از 240 بيليون بسته‌ي تتراپك در دنيا مصرف شد . امروزه، اين دسته بسته‌بندي 50% بازار شير اروپا را به خويش اختصاص داده ميباشد . مصرف تتراپك حتي در انگلستان كه هنوز سيستم توزيع شير شيشه‌اي، به منازل وجود دارد، دوچندان بالاست . تتراپك هميشه به اعتنا هاله‌اي از عاطفه را به دور نام خويش ساخت كرده تا به مصرف‌كننده اعتماد كافي در قضيه استانداردهاي بهداشتي متاع خود را القا كند . پيام با اهميت مال اين است: «آنچه در تتراپك به دست شما مي رسد سلامت و نوشيدني است» .
طراحي تتراپك-tetra pack بيشترين قضيه مصرف تتراپك در سراسر عالم براي بسته‌بندي شير و آبميوه مي باشد . اما از اين شيوه‌ي بسته‌بندي تنها براي محصولاتي كه براي مصرف انسان هست استعمال ميشود، چرا كه درصورتي كه مصرف‌كننده، روغن موتور يا اين كه وايتكس را در تتراپك ببيند، عكس‌العمل منفي در وي توليد ميشود . پيروزي تتراپك بر پايه دو فايده‌ي حياتي محصول بود . در حالي كه نيازهاي فروشنده را براي ذيل آوردن بها گزاف محافظت در فريزر تأمين ميكرد، نيازهاي خريدار را هم براي نگهداري طولاني مقطع مايعات پاسخ مي‌داد . اما مانند تتراپك، هر ابتكار عمل در بسته‌بندي هزينه‌هايي در بر دارد و پيشرفت‌هاي نوين هيچ زمان اتفاق نمي‌افتد مگر اين كه نياز به آن، واضح شود و زمينه‌ي عيني براي پرداخت بهاي آن پديد آيد . عملي تامل كنيد؛ نظير مصرف‌كننده . بسته‌بندي هر روز وظيفه‌هاي بيشتري را نسبت به قبل، بر عهده ميگيرد . چرا كه بسته‌بندي صنعت زنده‌اي ميباشد كه به تمام تغييرات تكنولوژي، اقتصادي و اجتماعي مربوط ميشود . آنها بر وي اثر ميگذارند و متقابلاً بسته‌بندي نيز بر آن ها مؤثر است . رويش مالامال عجله جامعه ها بشري سبب ساز توسعه اعطا كرد و ستد و اهميت يافتن خرده‌فروشي گرديده مي باشد . پنيري كه در هلند ساخته ميشود، در استراليا مصرف ميشود؛ كريستال‌هاي مشهور محاسبه در بازارهاي آسيا به فروش ميرسد و هزاران بخشيد و ستد ديگر كه همه‌ي ما از صبح تا شبكه‌هاي‌اجتماعي در معرض آن هستيم، به يمن بسته‌بندي ميسر ميگردد . ولي در اين بازار آشفتگي اعطا كرد و ستد‌هاي مالامال رقابت، پيدا كردن مصرف‌كننده و ايجاد اعتماد، فعاليت آساني نميباشد . در اينجاست كه استراتژي مهم توسط بسته‌بندي گزينش مي شود . امروزه مصرفكنندگان منتقدين خير مي باشند . آنها بسته‌اي مي خواهند كه معمولي و عملي باشد و سهولت مصرف بيشتري نسبت به گذشته براي‌شان ساخت نمايد . به راحتي باز و بسته شود و بتوان به سادگي آن را نگه داشت و استفاده كرد . بسته‌اي كه زيبا باشد و به زيباتر شدن محفظه داخلي كمك نمايد و از همگي مهم‌تر به محفظه زيست كمتر زخم برساند . بدين‌ترتيب ميباشد كه درمي‌يابيم مهم ترين نيازهاي مصرف‌كننده به‌وسيله‌ي فيزيك بسته‌بندي برآورده ميشود . كاركردهاي مهم هندسه‌ي بسته‌بندي و حجم بسته عبارتند از: 1 . حفظ از مال 2 . ساخت سهولت مصرف 3 . چشم‌گير بودن و زيبايي .
1 . محافظت از مال او‌لين و مهم ترين انتظاري كه از بسته‌بندي وجود دارد اين است كه از كالاي باطن خويش مراقبت كند و آن را تا سرمنزل غرض به سالم برساند . تامل فرماييد در حالتي كه بسته‌بندي اين كار را نمي‌كرد، بايستي بهاي تمام كالاهايي كه در مسير طولاني (توليد تا مصرف) از دربين مي‌رفت، بر بها آخري سرشكن مي شد . كالاها نياز به محافظت‌هاي متعدد دارند، برخي مهم در پيش‌رو رطوبت و نور، بعضي ضربه‌پذير و بعضي فاسدشدني مي باشند . تعيين ماده‌ي اوليه‌ي صحيح مضاعف مهم مي باشد . به خصوص در جعبه‌هاي مقوايي كه هنوز بخش بزرگي از ماده‌ي مصرفي بسته‌بندي را تشكيل مي‌دهد . در جعبه‌هاي مقوايي، ضخامت و استحكام مناسب با طرح فني را بايد پيش از ساخت انبوه، نظارت كرد . يكي از توليدكنندگان پنير ـ كه در سياست ورود به بازار، به بسته‌بندي توليدات خود دقت بخش اعظمي كرده بود ـ 250 گرم پنير فشرده را در لوله‌ي پلاستيكي و در يك بسته‌ي مقوايي به بازار داد . نه‌تنها مقواي اين باكس نازك بود و تحمل اين وزن پنير را نداشت، بلكه با قرار دادن دو قفل پاپيوني شش‌گوش، تا جعبه را بلند مي‌كردند، پاپيون‌ها باز ميشد و لوله‌ي سنگين وزن پنير نقش زمين مي شد . از سوي ديگر مصرف ماده‌ي اوليه‌ي بسته‌بندي نيز بايد در حيث گرفته شود . شايسته ترين بسته آن است كه تلاش ضروري را با كمترين ميزان مواد اول داشته باشد .
بسته‌بندي اين فنجان و نعلبكي يك اثر هنري به‌شمار ميرود . دو ديواره‌ي مقوايي در دستكم فضاي اضطراري و ايجاد ايمني براي متاع از ويژگي ها ويژه‌ي آن است . جعبه‌هاي مقوايي مقوا يكي از رايج‌ترين مواد اوليه‌ي بسته‌بندي در ايران به‌شمار مي رود و جاي خالي اكثري از مواد ديگر را مي‌پوشاند . از سوي ديگر تنوع بسته‌هايي را كه مي‌توان با مقوا ساخت كرد مضاعف مي باشد . در سال 1879ميلادي، يك چاپچي در بروكلين به طور اتفاقي رويه ساخت تا و برش ماشيني جعبه‌ها را پيدا كرد . رابرت گير كه درگير چاپ كردن يك پاكت بود متوجه شد كه يكي از خط برنج‌هاي فلزي، صفحه را لمس كرد و آن را بريد . او به اين انديشه به‌زمين‌خورد كه مي‌توان جعبه‌هاي مقوايي را به اين شكل برش اعطا كرد و با جايدادن تيغه‌هاي كُند، خطِ تا ساخت كرد . در ادامه‌ي كارش وي اولي ماشين توليد باكس را نوآوري كرد كه 7500 باكس در ساعت توليد ميكرد . اين ابداع به سرعت به لندن و ساير شهرهاي صنعتي راه و روش يافت و بازار وسيعي يافت . در سال 1987ميلادي، بيش از سه‌ميليون دلار در صنعت ايجاد جعبه‌هاي مقوايي سرمايه‌گذاري شده ميباشد . 530 توليدكننده در 752 راس كه نزديك به 80هزار كارگر دارند، در عمل توليد جعبه‌هاي مقوايي ميباشند . اين جعبه‌ها در غايت سه‌بعدي شده، به رخ محكمي در مي‌آيند . آنها به‌وسيله‌ي دستگاه‌هاي اتوماتيك لبريز شده و انواع متفاوت آن به بازار خرده‌فروشي براي بسته‌بندي مواد غذايي، دارويي، اثاثيه خانگي، اثاثيه بازي و هديه ارائه ميشود . يك نمونه: بسته‌بندي ويفر نوعي ويفر با لفاف آلومينيومي بايستي به چهره بسته‌بندي چندتايي ارائه ميشد . بسته‌بندي مي بايست 10 يا 12 عدد از اين فرآورده ترد و آسيب پذير را در بر مي‌گرفت و به صورت جديدي براي بازار صادراتي ايجاد ميشد . اين بسته‌بندي با آن كه فرم فيزيكي چشم‌گيري دارد، نكات فني بخش اعظمي نيز در پباده سازي آن در نظر گرفته گرديده است . نقشه‌ي فني تا و برش باكس اين نكات را با اعتنا بيشتري نشان مي دهد . 1 . باكس دو گزيده ميباشد و به اين استدلال با برداشتن در، متاع در محل فروش موقعيت نمايش دارااست . براي توليد يك بسته‌ي ده‌تايي 3/1 برگ مقواي 70 ₓ 100 مصرف ميشود . 2 . درِ باكس سواي چسب‌خوردن، تا مي شود . لذا به چهره ورقه‌هاي مسطح قابل انبار شدن ميباشد . 3 . پايه داراي يك لبه‌ي چسب‌خور و ته آن به رخ قفلي است . ادامه‌ي دو سطح گرانقدر با يك خطِ تا به درون بر ميگردد تا ويفر‌ها را به نيكي در حمل و نقل نگهداري كند . از طرف ديگر به ادله شيب بدنه، بازدارنده از ذيل غلتيدن ويفر‌ها در موقع مصرف ميگردد . 4 . در حالتي كه 20 بسته‌ي 10 عددي را در يك كارتن قرار دهيم، فرم زاويه‌دار آن تنها 12% پِرت فضا ايجاد ميكند كه اين درصد بسيار يه خرده هست .
2 . سهولت مصرف تا شما با بسته‌بندي مشكلي پيدا نكنيد، به ياد آن نمي‌افتيد، چرا؟ زيرا بديهي‌ترين توقع شما اين است كه بسته به مصرف آسان‌تر امداد نمايد . كاربري بسته‌بندي قادر است امتياز جديدي براي مال به‌شمار رود . اكثري از مصرفكنندگان در حالتي كه از كاربري بسته‌بندي راضي باشند به آن متعهد مي مانند . اكثري از توليدكنندگان حتي به ابتكار تاءمل نمي‌كنند، چرا كه ممكن هست تغيير و تحول صورت بسته، تغييراتي را در خط ايجاد و اجزاي كارخانه از جمله در لبريز كن‌ها ساخت نمايد كه لبريز هزينه و مشكل‌آفرين باشد . چنين تصميم‌گيري‌هايي اكثر وقت ها در حاشيه‌ي بخش توليد نظارت مي گردد خير در كنار بخش بازاريابي . ولي مدام توليدكنندگاني كه بار زحمت ساخت ابتكار در ساختار را تقبل مي‌كنند، به به عبارتي مقدار هم پاسخ رضايت‌بخش ميگيرند . ابداع يك نام و نشان مختص براي متاع زماني به كمال ميرسد كه گرافيك و ساختار بسته هر دو نقش خويش را به نيكي ايفا كنند . با اضافه كردن يك بند به انتهاي بسته‌ي اين شامپو، سبب ساز گرديده تا باز كردنِ در و مصرف آن راحت‌تر باشد و از هر جايي بتوان آن را آويخت . برجستگي‌هاي كناري آن هم باعث مي گردد كه در حالت لغزندگي بتوان آن را در دست گرفت .
بسته‌بندي نمك اين بسته‌بندي براي نمك آشپزخانه طراحي شده هست تا 400 گرم نمك ريزدانه را در بر گيرد . اما در بسته‌بندي نمك مي بايست حتماً به ريختن آن انديشه كرد . يك عدد از روش حل‌ها بيشتر نمودن يك قيف پلاستيكي يا اين كه فلزي به آن بود، اما در آن وقت چنين امكاني وجود نداشت . لذا با استفاده از معجزه‌ي «تا» و پرفراژ، مقوا به صورت يك قيف در جلوي بسته در آمد . قيف با بالا كشيدن نوك سه گوش از محل پرفراژ باز ميشد و چون نمك جاذب رطوبت است، مسئله‌ي دوم اين بود كه حتماً پس از مصرف به راحتي بسته شود، لذا قيف با يك فشار بسته مي شد . جعبه از يك طرف چسب ماشيني مي‌خورد و به هنگام مالامال شدن از بالا و پايين هم چسب مي‌خورد . مصرف مقواي آن به اندازه 23 × 33 (يك‌هشتم يك مقواي استاندارد) بود . نحوه‌ي «تا» و محل خط پرفراژ را مي‌توان از روي نقشه‌ي گسترده‌ي آن مشاهده كرد . طراحي بسته بندي
3 . چشم‌گير شدن فرآورده فيزيك بسته‌بندي ميتواند با ايجاد نوعي جاذبه‌ي بصري خاص و متمايز، توجه خريدار را به خويش جلب نمايد . بسته‌بندي بايستي در مكان فروش هويت ويژه‌اي از فرآورده را به نمايش بگذارد . كرم‌هاي دارويي والدرما، با توليد فرم هندسي در بالاي بسته، تمايز خاصي با كالاهاي مشابه دارااست . با اين برش، مثلثي به صورت سخن «V » انگليسي را پديد آورده كه تأكيد زيبايي بر نام تجاري ميباشد . در مرمت اين طرح به چهره كنوني، مال عمده از وضعيت دارويي به بهداشتي ـ آرايش تغيير تحول شرايط داد . متاع از شكل افقي به عمودي تغيير يافت تا حداكثر سناريو در قفسه را در في مابين كالاهاي رقيب به دست بياورد . بسته‌بندي آب نبات‌هاي باراتي، خودش هم شكل آب نبات است . آب نبات دو رمز پيچ را تمامي دوست دارا هستند و ديدن حجم بزرگي از آن جالب و وسوسه انگيز ميباشد .
بسته‌بندي تافي كَره‌اي يك بسته براي تافي كره‌اي طراحي شد كه فرم جديد و ساده‌اش بسيار در فروش مؤثر به زمين خورد . بسته، دربردارنده حجم يه خرده از تافي بود اما حجم بسته، براي مصرف‌كننده رضايت خاطر بيشتري از خريد ساخت ميكرد . چسب‌خور عادي يك‌طرفه، براي انبارداري و لبريز كردن طرح ايجاد كرده هست . هر مقواي 70 × 100 ميتواند چهار بسته را در خويش جاي دهد كه براي چنين بسته‌اي دوچندان مطلوب هست .
برچسب: طراحي بسته بندي،